Stinkend plastic enzo: Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK)

Je loopt een winkel in en denkt: ‘wat ruikt het hier chemisch’ of je koopt iets, vaak van plastic, en zodra je het uitpakt, stinkt het in de kamer en ruiken je handen er naar. Dan heb je meestal te maken met PAK’s oftewel Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen en helaas zijn deze niet gezond.

Waar zitten PAK’s in?

PAK's speelgoedIn huis kun je PAK’s in vele dagelijks gebruikte producten vinden. Ze worden toegevoegd om elasticiteit te geven aan plastic of rubber. Vooral producten van zacht plastic bevatten vaak PAK’s zoals bijvoorbeeld muismatten, speelgoed, zwemschoenen, regenlaarzen, ballen, poppen, barbies en opblaasspeelgoed. Je kunt PAK’s vaak herkennen aan de vreemde, olieachtige geur. Dit is vaak het geval bij geïmporteerd en goedkoop speelgoed, maar ze zitten net zo goed in duurdere producten. Goed blijven opletten en vooral ruiken dus.

Ook in andere producten zijn PAK’s te vinden en je kunt er op verschillende plaatsen mee in aanraking komen. Kolen en aardolie bevatten PAK’s en ze zitten dus ook in teer, benzine, was en olie. PAK’s zitten ook in sommige etenswaren zoals op kolen gebarbecued vlees en olie.  In de omgeving zitten PAK’s in asfalt, banden, dakbedekking, beschermende coatings, dieseluitlaatgassen van verkeer en machines en tabaksrook.

Wat zijn PAK’s

PAK’s zijn Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen. Je vindt ze ook onder de Engelse naam PAHs (Polycyclic Aromatic Hydrocarbons). Het zijn chemische verbindingen die meestal schadelijk zijn. PAK’s zijn onderdeel van een groep van honderden organische stoffen. Ze ontstaan als organische materialen zoals hout en olie onvolledig verbranden of met rook en verbrandingsgas in aanraking komen. De natuur produceert PAK’s door middel van vulkanische activiteit en bosbranden. De mens produceert PAK’s via de industrie, het verkeer, roken en kachels. Voorbeelden van PAK’s zijn Benzo(a)pyreen, Naftaleen en Fluoranteen

Schadelijk en extra voor kinderen

PAK's zwembandPAK’s zijn schadelijk voor de gezondheid en vormen een grote belasting voor het milieu. Blootstelling aan PAK’s vindt plaats via huidcontact, inademing en voeding. Veel PAK’s zijn kankerverwekkend, kunnen DNA schade veroorzaken en/of de vruchtbaarheid aantasten.

Uit urine onderzoek is gebleken dat kinderen veel meer belast worden. De totale blootstelling van kinderen aan PAK’s is namelijk groter dan die van volwassenen. Dit heeft verschillende oorzaken. Kinderen eten naar verhouding tot hun lichaamsgewicht meer dan volwassenen en het oppervlak van hun longen en huid is naar verhouding ook groter waardoor er meer PAK’s kunnen worden opgenomen in het lichaam. Kinderen komen ook meer in contact met PAK’s. Baby’s liggen en kruipen en kinderen spelen veel op de grond en buiten. Daarbij stopt een jong kind veel in zijn mond waardoor eventuele PAK’s gemakkelijk en in grote hoeveelheden kunnen worden opgenomen in het lichaam.

PAK’s in de bodem en water kunnen niet goed worden afgebroken en stapelen zich dus op. In de lucht worden ze wel afgebroken door zonlicht maar er komen constant nieuwe PAK’s bij. Daarbij verspreiden PAK’s zich gemakkelijk via de lucht als ze aan stof- en roetdeeltjes gebonden zijn.

Uitbreiding Europese wetgeving

Per 28 december 2015 zal de Europese REACH verordening voor de Europese productie van en handel in chemische stoffen worden uitgebreid. Voor 8 soorten PAK’s waarvan bewezen is dat ze kankerverwekkend zijn wordt de blootstellingsgrens voor speelgoed en baby- en kinderverzorgingsproducten vastgesteld op 0,5 mg/kg. Voor andere consumentenproducten van plastic en rubber die met de huid of mond in aanraking komen wordt, voor deze 8 PAK’s, een grens van 1 mg/kg aangehouden.

De nieuwe, strengere grenswaarde is positief nieuws, maar bied waarschijnlijk nog steeds niet voldoende bescherming.. De waarde geldt namelijk maar voor 8 PAK’s en is gebaseerd op wetgeving voor gevaarlijke chemische stoffen, maar niet op de daadwerkelijke blootstelling van baby’s en kinderen.

ÖKO-TEST

PAK's zwembandenOm te kijken aan hoeveel en welke PAK’s kinderen worden blootgesteld testte ÖKO-TEST 30 producten waar kinderen veelvuldig mee in aanraking komen. Er is gekozen voor sterk ruikende producten van rubber en zacht PVC zoals speelgoed en regenlaarzen.

Het resultaat van het ÖKO-TEST onderzoek is verontrustend. Bijna de helft van de producten bleken grote hoeveelheden schadelijke, kankerverwekkende PAKs te bevatten. Rubberlaarzen en strandballen bevatten bijvoorbeeld ruim 8x zoveel Benzopyreen dan toegestaan. 2 van de 30 kinderproducten overschreden zelfs de maximaal toelaatbare concentratie PAK’s voor volwassenen.

Er is in dit onderzoek gekeken naar 25 verschillende PAK’s die vanwege de schadelijkheid voor de gezondheid en/of het milieu al op de prioriteitenlijst van de EU-commissie voor voedselveiligheid en de EPA (US Environmental Protection Agency) staan. Voorbeelden van PAK’s die in deze test gemeten zijn Pyreen, Benzo(a)pyreen en Naftaleen. Naftaleen is een veelgebruikte schadelijke PAK met een kenmerkende sterke, vreemde, olieachtige geur.

Uit de test blijkt ook dat de nieuwe verordening van 2015 niet voldoende bescherming biedt. Producten die voor de 8 PAK’s van deze verordening onder de nieuwe grenswaarde vallen bevatten namelijk nog steeds hoge concentraties PAK’s die nog niet zijn opgenomen in deze verordening. Voor deze overige PAK’s, zoals Naftaleen, is hun schadelijkheid wel aannemelijk, maar nog niet volledig bewezen.

Conclusie

Onschadelijke PAK’s lijken niet te bestaan. PAK’s zijn chemische verbindingen die je het liefst zo beperkt mogelijk in je omgeving hebt omdat ze, ook in hele lage hoeveelheden, schadelijk kunnen zijn. Dit geldt vooral voor kinderen omdat zij een hogere blootstelling aan PAK’s hebben en daardoor veel meer belast worden. Het is helaas onmogelijk om PAK’s helemaal te vermijden. Vooral ook omdat ze in het milieu veelvuldig aanwezig zijn.

Wel is het mogelijk kritisch te kijken naar de spullen waar je thuis mee in aanraking komt. Bij het kopen van bijvoorbeeld speelgoed kun je goed letten op hoe iets eruit ziet en vooral ruikt. Een sterke, vreemde, chemische lucht is vaak verdacht, zeker als het zachter, flexibel plastic is. Je kunt dit soort producten beter proberen te vermijden. De industrie kan uiteraard ook gebruik maken van veiliger stoffen dan PAK’s. Helaas zijn de alternatieven voor PAK’s duurder en is de regelgeving dusdanig dat de fabrikanten niet genoeg onder druk gezet worden om de duurdere alternatieven te gebruiken. Het nieuwe beleid is al een stapje in de juiste richting, maar is nog lang niet voldoende om de blootstelling aan schadelijke PAK’s te verminderen.

Bron: ÖKO-TEST magazin 8-2014

Reacties (25) -

  • aliona

    aliona

    27-8-2014 09:18:05 | Reply

    Dank voor dit stuk! dit geldt ook voor als je zwanger bent. En bv douchegordijnen zijn ook zeer schadelijk, vooral omdat ze uitwasemen in een gesloten ruimte, de badkamer. Het is idd stap in de goede richting maar niet voldoende.

  • speksnijder

    speksnijder

    12-9-2014 11:55:22 | Reply

    Wie kan mij vertellen of PEVA een veilige stof is?
    Mijn dochter wil heel graag en gymnastiek mat van IKEA, gemaakt van PEVA. Opa en oma willen deze mat haar graag geven, maar ik wil dan wel zeker weten of het wel een veilig stofje is.
    Dit staat op de IKEA-site:
    Productomschrijving
    Stof: 100% polyester, 100% PEVA
    Vulling: polyetheenschuim

  • Manon

    Manon

    12-9-2014 12:01:35 | Reply

    Hai, PEVA is oké, zie hier http://thesoftlanding.com/when-is-vinyl-not-pvc-2/ Groetjes, Manon

  • nathalie

    nathalie

    12-9-2014 19:40:41 | Reply

    Hoi Manon,

    Bedankt voor je snelle en geruststellende reactie!
    Wat fijn dat je zo goed op de hoogte bent.

    groet, Nathalie

  • Arie

    Arie

    8-6-2015 17:38:11 | Reply

    Is er een relatie met PAK's en de chemische wasmiddelen?
    Ik vind deze ook chemisch ruiken.

  • Jelle

    Jelle

    7-10-2016 22:53:00 | Reply

    Hoe zou rubbergranulaat uit de ÖKO-TEST komen?

    • Manon

      Manon

      7-10-2016 23:14:44 | Reply

      Beste Jelle,ik zou het niet weten. Ben wel benieuwd waar je aan denkt? Groeten, Manon

  • Jelle

    Jelle

    8-10-2016 09:20:08 | Reply

    Dat heeft relatie met het onderwerp van zembla deze week. Ik heb inmiddels al rapporten gevonden waarin hoge concentraties paks in rubbergranulaat zijn aangetroffen. Als deze concentraties niet in speelgoed aanwezig mogen zij ivm het risico voor met name jonge kinderen, waarom mogen ze er dan wel een uur in rollebollen? Meten met twee maten lijkt mij.

    • Manon

      Manon

      8-10-2016 16:24:24 | Reply

      Zo lastig dit soort dingen. Aan de ene kant denk ik: als er risico's zijn, waarom zou je die dan nemen? Aan de andere kant ga je natuurlijk ook niet je kind onmiddellijk van een sport afhalen. Ik hoop wel dat er heel snel meer onderzoek naar komt en nog veel belangrijker een alternatief want als dat er is dan zie ik het nut van het risico nemen al helemaal niet in.

  • lily

    lily

    22-10-2016 18:14:07 | Reply

    Weer iets goeds om te weten, spread the word.
    Waarom zijn alternatieven eigenlijk duurder? Of is het een 'politieke' spelletje om iets duurder te maken en anderen dom houden?
    En ja gelieve materialen die natuurlijk afbreekbaar zijn, maar hoe ga je oa een speelgoed maken van een bananenschil/maisschil, die verbindingen en etc.

  • Ed Romeijn

    Ed Romeijn

    31-12-2017 16:21:28 | Reply

    Hier worden pak's verwisseld met pcb's. Fail!

    • Manon

      Manon

      31-12-2017 18:23:28 | Reply

      Beste Ed, deze worden niet met elkaar verwisseld. Misschien kun je wat meer toelichten? Groeten, Manon

  • Guy

    Guy

    15-8-2018 21:14:28 | Reply

    Beste Manon

    Maar wat moeten we dan doen? Zomaar alles weggooien, dan komt het gewoon op het containerpark (de vuilnisbelt) terecht.

    Een vraag: verminderen de giftige stoffen / dampen die van plastic afkomen met de tijd? Of blijven zij altijd even veel giftige stoffen / dampen afgeven? Ik beeld me in dat deze hoe langer hoe minder schadelijke stoffen afgeven en dus ook minder giftig worden voor ons en de kinderen, en daarom (vanuit het idee "Reduce, Reuse, Repair, Recycle") beter kunnen blijven gebruikt worden.

    Ik neem aan dat hier geen eenduidig 100% correct antwoord op mogelijk is, maar graag jouw gewaardeerde feedback hierop.

    Groetjes, Guy

    • Manon

      Manon

      15-8-2018 22:37:26 | Reply

      Beste Guy, dank je wel voor je berichtje. Het wordt absoluut minder, daarom zijn tweedehands producten vaak ook zo super. En zomaar 'alles' weggooien, nee natuurlijk niet.

      Alles sowieso niet, maar alles waar echt zo'n naar chemisch luchtje aan zit, tsja dat zou ik zelf toch liever niet inademen, dan maar in de juiste bak bij het milieupark of een ander doel voor verzinnen.
      Daar zit een beetje een dilemma tussen milieu en gezondheid en dan kies ik voor gezondheid.

      Daarnaast is het natuurlijk ook onmogelijk om alles meteen te vervangen wat ik zou willen, maar ik probeer wel bij iedere nieuwe aankoop goed na te denken of het echt oké is. Stukje bij stukje steeds wat beter en gezonder. Groetjes, Manon

  • Jeanette

    Jeanette

    31-3-2019 12:13:08 | Reply

    Interessant verhaal. Ik vind het lastig.Weekmakers,paks ,daarom let ik ook op niet aanbranden van voeding en op lage temperatuur bakken in de oven. Ik heb oudere zonen.Die zijn behoorlijk geïnteresseerd in gamen.De een op een Xbox de ander op een game pc. Met bijbehorende tafel en reuzemuismat zeg maar. Ik maak mij daar best zorgen om want...bij de warmte bij gebruik van vooral de gamepc...Ik vind het echt ongezond ruiken ...Ik heb niet even een andere kamer over .Onze zoon slaapt daar en raam open is geen optie. We wonen in een hoek waar veel mensen een vuurkorf of lage schoorsteen hebben ivm een allesbrander(dit is heel letterlijk helaas).Hoe doen anderen dat met hun (oudere)kinderen?Ik maak mij zorgen. Het lijkt mij extreem ongezond.
    Groetjes Jeanette

  • Priscilla

    Priscilla

    18-11-2020 16:44:38 | Reply

    Ik heb een telefoonhoesje uit China die is ook flexibel en ruikt ook naar plastic. Kan dit veel schade brengen? Kan ik beter een andere hoesje er op zetten die niet naar plastic ruikt?

    • Green Jump

      Green Jump

      27-11-2020 08:51:02 | Reply

      @Priscilla sterk ruikend plastic is wel een indicatie dat er PAKs aanwezig zijn, Hoe schadelijk is even de vraag en onzeker, maar vermijdbaar is het zeker wel, dus aan jou de keus.

  • Julia

    Julia

    27-12-2020 13:24:58 | Reply

    Weet iemand of er in K’Nex ook PAKs zijn toegevoegd. We hebben K’Nex van ongeveer 20 jaar oud. En toen we deze pas uit de doos haalde rook het nogal vies. Na het allemaal schoongemaakt te hebben, gaat de geur helaas niet weg. Toen ik ging zoeken kwam ik op deze website terecht. Wie heeft er een antwoord?

  • Patricia

    Patricia

    3-4-2021 17:19:38 | Reply

    Ik heb onlangs een hele set Curverbakken besteld. Ontzettend handig, maar ze stinken enorm chemisch. Iemand een alternatief? Bijvoorbeeld van een ander merk dat geurloos (en daarmee hopelijk veiliger) is?

  • Ad

    Ad

    16-4-2021 13:58:17 | Reply

    Ik heb gitaarstandaards van INOX. Deze stinken ook verschrikkelijk, en de lucht blijft erin ook na jaren. Ik heb ze dan ook buiten gezet. Van alles geprobeerd, maar niets helpt. Ik ga nu de rubber? doppen oververven met acrylverf, in de hoop dat dit afsluit en geen schadelijke dampen meer in de lucht komen.

  • Jeanette van der Neut

    Jeanette van der Neut

    30-1-2022 17:14:51 | Reply

    Nieuwe Curver bakken kwamen stinkend aan 10 dagen geleden. Zou dat die paks geur zijn?
    Ik heb nu 5 bakken - omdat er 2 kapot waren en die ga ik lijmen - dus de logeerkamer staat er vol mee met het raam open. Plus al de spullen van Kerst, dat moet eens naar de berging.
    Kan ik het proces van plastic uitharden versnellen?
    Moet ik ze uitsoppen voor ik de engeltjes er in leg?

  • Carla

    Carla

    22-9-2023 12:41:03 | Reply

    Hier ook een vreselijke stank uit de doos Knex. Zelfs na een wasbeurt is de geur nog vreselijk. Onze kinderen hebben er volop meegespeeld en nu was het de bedoeling dat hun kinderen er mee gingen spelen.
    Helaas kan dat spelen met de Knex dus echt niet meer. De lego en duplo van lang geleden ruikt niet en daar wordt nu heerlijk mee gespeeld

  • Mar

    Mar

    20-10-2023 19:30:00 | Reply

    Mijn nieuwe afstandsbediening ruikt heel sterk naar verbrand plastic en de geur bleef zelfs aan mijn handen, zelfs na handen wassen.
    Heel naar idee dat dit door deze chemische zooi komt.. Vraag mij af hoe schadelijk huidcontact hiermee is? Plastic zakje eromheen?

    • Manon

      Manon

      21-10-2023 14:40:42 | Reply

      Bah wat vies en wat vervelend voor jou ook! Best een idee, zo'n zip lock zakje ofzo en misschien als je 'm niet gebruikt zonder zakje ergens leggen waar het goed kan uitwasemen zonder dat jij dat hoeft in te ademen?

      • Mar

        Mar

        21-10-2023 23:43:21 | Reply

        Thanks voor de tip Manon :)

Pingbacks and trackbacks (1)+

Loading